فتنه همگانى و فتنه سرزمین شام
روایات ، فتنه ویژه اى را در سرزمین شام یاد مى کند که قبل از خروج سفیانى واقع خواهد شد. و این فتنه غیر از فتنه غربى و شرقى است که مسلمانان گرفتار آن مى شوند و قبلا درباره اش سخن گفتیم . به احتمال قوى تر، فتنه یاد شده متصل به فتنه همگانى و یا ثمره آن است . که گاهى روایات مربوط به آنها و حالات راویان درباره این دو فتنه با هم مخلوط مى شود.
بارزترین چیزى که در فتنه سرزمین شام وجود دارد، اختلافات و درگیرى هایى است که سبب ضعف حکومت و عدم مقاومت شامیان در برابر دشمنان خود مى گردد تا جایى که از اداره کشور ناتوان مى شوند. و امیر مؤ منان (علیه السلام) آن را فتنه اختلاف احزاب که در قرآن از آن یاد شده است ، مى نامد، چه اینکه درباره این گفته خداى سبحان از آن حضرت سؤ ال شد:
((طوائف مردم از پیش خود (درباره مسیح ) اختلاف کردند واى بر این مردم کافر هنگام آن روز بزرگ (قیامت ).))
فرمود:
((از سه نشانه ، انتظار فرج داشته باشید، پرسیدند اى امیرمؤ منان آنها کدامند؟ فرمود: اختلاف اهل شام در بین خودشان درفش هاى سیاه از خراسان ، صیحه آسمانى در ماه رمضان . سؤ ال شد صیحه آسمانى در ماه رمضان چیست ؟ آیا نشنیده اید گفته خداوند را در قرآن ((اگر بخواهیم از آسمان نشانه اى را بر آنها فرو فرستیم به گونه اى که همه در برابر آن سر تسلیم فرود آورند.))(9) نشانه اى که دختر جوان را از سراپرده برون مى آورد و خفته را بیدار مى کند و بیدار را به وحشت مى اندازد.))
البته دو نشانه از نشانه هاى ظهور تحقق یافته است ، یکى آنگاه که میان اهل شام اختلاف بوجود آمد و دیگرى زمانیکه پرچمهاى سیاه از خراسان آشکار گردید، اما امیرمؤمنان (علیه السلام) زمان شروع اختلاف اهل شام و ظاهر شدن درفش هاى سیاه تا صیحه ماه رمضان را معین نفرموده است و ممکن است سالهاى درازى به طول انجامد.
و در روایت آمده است که فریاد یا ندا و یا بانگ آسمانى در سال ظهور رخ مى دهد که پس از آن در ماه محرم ، ظهور حضرت مهدى (علیه السلام) واقع مى شود.
از پیامبر(صلى الله علیه وآله) روایت شده که فرمود:
((قبل از ظهور حضرت مهدى (علیه السلام) فتنه اى پدید مى آید که مردم را سخت در محاصره قرار مى دهد، پس مبادا اهل شام را دشنام دهید زیرا مؤ منان حقیقى از آن سامان هستند، بلکه ستمگران آنها را نفرین کنید و خداوند بزودى قضا و قدرى از آسمان مى فرستد تا آنها را پراکنده سازد بگونه اى که اگر روبهان با آنها درآویزند، بر آنان پیروز مى گردند، آنگاه خداوند حضرت مهدى (علیه السلام) را حداقل در میان دوازده هزار و حداکثر در بین پانزده هزار تن بر مى انگیزد و نشانه آنها کلمه ((بمیران )) ((بمیران )) است سه گروه پرچمدار هستند که طرفداران هفت درفش با آنان مبارزه مى کنند هیچ پرچمدارى نیست مگر اینکه طمع حکومت و ریاست دارد آنگاه حضرت مهدى (علیه السلام) ظهور مى فرماید و مهربانى و دوستى و نعمتهاى مسلمانان را به آنان باز مى گرداند.))
در روایتى آمده است :
((خداوند کسى را بر شامیان مى فرستد که جمعیت آنها را پراکنده مى سازد حتى اگر روبهان با آنها درگیر شوند بر آنان چیره مى شوند، در این هنگام مردى از خاندان من با سه گروه پرچمدار ظهور مى کند تا آخر حدیث ))
و معنى کلمه ((ابدال )) که در روایت منقول از پیامبر(صلى الله علیه وآله) آمده ((یعنى مؤ منان راستین و واقعى )) و شرح معنى آن در ذکر اصحاب حضرت مهدى (علیه السلام) خواهد آمد.
و در روایتى به جاى ((قضا و قدر)) سبب آمده است و معنى اینکه خداوند کسى را بر شامیان مى فرستد که جمعیت آنها را پراکنده مى سازد یعنى مردمى را بر آنها بر مى انگیزد که سبب تفرقه جمعیت آنها و کشمکش میان آنها مى شود.
و جمله هاى ((بمیران )) ((بمیران )) و یا، ((اى یارى شده از ناحیه خدا، بمیران )) شعار نظامى در میان برخى از یاران مهدى (علیه السلام) مى باشد.
و عبارت ((سه گروه پرچمدار)) یعنى یاران حضرت مهدى (علیه السلام) سه فرقه هستند که هواداران هفت زمامدار، جهت کارزار با حضرت مهدى (علیه السلام) و یارانش ، با یکدیگر متحد مى شوند و از آن جا که هر یک از آنها به پادشاهى و ریاست طمع مى ورزد بین آنان اختلاف بوجود مى آید، اما این اختلاف مانع آن نیست که فرمانده همه آنها سفیانى باشد، زیرا در اثر حملات نظامى به عراق و حجاز و شکستهاى لشکریان او حکومت وى بسرعت ضعیف مى شود و این از چیزهایى است که فرصت مناسبى را براى یاران طمعکار و مخالفین وى ، در رسیدن به قدرت مهیا مى سازد در حالیکه آنان درگیر کارزار با حضرت مهدى (علیه السلام) مى باشند.
روایات دیگر، پیرامون محاصره اقتصادى غرب در مورد سرزمین شام و بحران ارزاق و قحطى است که مردم بدان گرفتار مى شوند، بدون آنکه مدت آن مشخص گردد و طبیعى است که این بحران همراه با فتنه خارجى و داخلى است و ابزارى است در دست غرب براى تحت فشار قرار دادن مسلمانان ...
برخى از روایات مى گوید: امر گرسنگى و تشنگى در سال ظهور به اوج خود مى رسد، از پیامبر(صلى الله علیه وآله) روایت شده است که فرمود:
((دیرى نمى پاید که مردم شام ، دینار و پیمانه اى نزدشان یافت نمى شود، پرسیدیم این امر از کجاست ؟ فرمود: از جانب رومیان . آنگاه اندکى سکوت کرد سپس فرمود: در آخرالزمان خلیفه اى مى آید که به مردم اموال کمى داده و آن را به شمارش نمى آورد.))
باعث این فشار اقتصادى و مالى و مواد غذائى ، رومیان یعنى غربى ها هستند.
از جابر جعفى نقل شده است که از امام باقر(علیه السلام) درباره این گفته خداى سبحان سؤ ال کردم :
((براستى ما شما را با چیزهایى هم چون ترس و گرسنگى مورد آزمایش قرار مى دهیم ))
حضرت فرمود: گرسنگى بر دو گونه است عام و خاص اما گرسنگى خاص در کوفه است که خداوند آن را ویژه دشمنان آل محمد مى گرداند و آنان را هلاک مى سازد، اما گرسنگى عام در شام خواهد بود و آن ترس و گرسنگى است که تا آن زمان هرگز بدان گرفتار نشده اند لکن ، گرسنگى ، قبل از قیام حضرت قائم و وحشت و اضطراب ، بعد از قیام آن حضرت خواهد بود.))
از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که فرمود:
((پیش از ظهور قائم ، بطور حتم سالى فرا مى رسد که مردم در آن دچار قحطى گرفتار ترس شدیدى از کشته شدن و کمبود اموال و جان ها و ثمرات مى گردند)) و این مطلب در قرآن به روشنى دیده مى شود، آنگاه این آیه را تلاوت فرمود:
((براستى ما شما را با چیزهایى همچون ترس و گرسنگى و کاهش مال و جان و ثمر مورد آزمایش قرار مى دهیم و صبر پیشگان را بشارت بده .))
زمان این فشار و تنگنا در سال ظهور طبق این روایت ، مانع آن نیست که این وضع مدتى قبل از ظهور وجود داشته و سپس در سال ظهور شدیدتر از گذشته بوجود آید، آنگاه ظهور بوقوع پیوندد.
اما روایات مدت این فتنه را در سرزمین شام ، طولانى یاد مى کند، هر وقت مى گویند تمام شد طولانى مى گردد. ((و از آن راه فرار مى جویند اما نمى یابند)) و روایات این فتنه را با همان اوصاف فتنه غربى و شرقى توصیف مى کند که داخل هر خانه اى از خانه هاى عربها و مسلمانان خواهد شد و اینکه ((هرگاه آن را از سوئى اصلاح کنند از سوى دیگر گسیخته مى شود و یا از جانب دیگر آشوب برخیزد.))
اینها ویژگیهاى طبیعى این فتنه است ، مادامیکه ثمرده اى از ثمرات فتنه بزرگ خارجى باشد.. بلکه پاره اى از روایات بطور صریح آن را ((فتنه فلسطین )) مى نامد، چنانکه قبلا از نسخه خطى ابن حماد ص 63 گذشت .
برخى از احادیث مدت آن را 12 و 18 سال تعیین کرده است و ممکن است این مدت مربوط به مرحله پایانى آن باشد نه تمام مدت آن .. و ما امیدواریم این آخرین زمان مرحله جنگ داخلى لبنان باشد.
.. از سعید بن مسیب روایت شده که گفت :
((فتنه اى در سرزمین شام پدید مى آید که ابتداى آن همچون بازى کودکان است و پس از آن دیگر کارشان سامان نپذیرد و دیگر نیرویى نخواهند داشت تا آنکه ندا کننده اى از آسمان فریاد سردهد، بر شما باد، به فلانى روى آورید و در آنحال دستى بر آید و اشاره کند.))
و بانگ آسمانى یاد شده نام مهدى (علیه السلام) را مى خواند همچنین دستى که از آسمان اشاره مى کند نیز جزء نشانه هاى ظهور آمده است.
در روایتى دیگر از پیامبر(صلى الله علیه وآله) رسیده است که فرمود:
((فتنه چهارم 18 سال طول مى کشد و بهنگام خود پایان مى پذیرد و نهر فرات از کوهى از طلا بیرون مى آید و مردم به گونه بر آن هجوم مى آورد که از هر نه نفر هفت نفر بهلاکت مى رسند.)) و بزودى گفتگو پیرامون درگیرى قرقیسیا بر سر گنج فرات خواهد آمد.))